interview Spits april 2005

door Sander Wageman

Zowel aan de linker- (SP) als aan de rechterkant (LPF, Groep Wilders en ChristenUnie) van het politieke spectrum klinkt een stevig 'nee'-geluid als antwoord op het voorgestelde Europees Grondwettelijk verdrag. Maar ook in het midden is er forse kritiek op de Europese Grondwet. Democratisch Europa bijvoorbeeld is een one-issue partij die maar één ding wil: zeggenschap voor burgers. Maar dan moet wel eerst de Grondwet van tafel, zegt lijsttrekker Sammy van Tuyll.

DEN HAAG - "Begrijp me niet verkeerd; Europa vind ik heel belangrijk. We zijn geen anti-Europapartij, integendeel zelfs, we zijn voorstanders. Maar juist daarom is het zo belangrijk om op 1 juni 'nee' te zeggen tegen deze grondwet. Als we dit verdrag namelijk aannemen, wordt Europa bureaucratisch en ongrijpbaar. Zoals het voorstel er nu ligt hebben we als burgers helemaal niets in te brengen. Het zijn de grote landen die de dienst gaan uitmaken en de politieke hoofdsteden in Europa, zoals Den Haag, Parijs en Berlijn, die de stem van een heel land moeten overbrengen. Duitsland, dat tachtig miljoen inwoners heeft, spreekt in de Europese Raad namens al die burgers uit één mond. Het kan onmogelijk zo zijn dat al die Duitsers het eens zijn met wat de politiek leiders van dat land over Europa hebben te zeggen. Voor Nederland geldt hetzelfde. De burgers zullen verder van Europa staan dan ooit tevoren.

De tijd is daarom rijp om Europese lijsten te gaan opstellen. Laat de burger zelf op een Europese partij stemmen in plaats van op een afgevaardigde van een Nederlandse partij. Dat is een democratischer manier dan een groepje van 27 Nederlanders naar het Europees parlement te sturen en ze te laten opgaan in de grote massa van 732 leden.

Bovendien weet je dan ook precies op wie je stemt. Stem je nu op een CDA'er bij de Europese verkiezingen, dan steun je daar ook iemand als Silvio Berlusconi mee. Hij behoort tot dezelfde fractie, veel kiezers weten dat niet.

Zolang de Raad door de politieke hoofdsteden wordt gevormd trekken de grote lidstaten naar elkaar toe om afspraken te maken. En wederom moeten de kleine landen het onderspit delven. Als je nagaat dat de zes grootste lidstaten in Europa 70 procent van de bevolking vertegenwoordigen, dan weet je meteen waar de macht ligt. Met de voorgestelde grondwet, maar ook al zoals het nu geregeld is, kunnen drie grote landen, samen met een kleiner land, elk wetsvoorstel in de Raad verwerpen.

Het is toch veel beter om het Parlement de bevoegdheid te geven om wetgeving aan te nemen of af te wijzen en de Raad die in beperktere mate te laten toetsen? Eén Parlement, het liefst via Europese lijsten gekozen, waarin de burger zich kan herkennen.

Het Nederlandse kabinet is nu wel verplicht om voor de grondwet te pleiten. Ze hebben boter op hun hoofd. Al die jaren hebben ze niet willen nadenken over Europa en geroepen: 'Ach, het komt wel goed'. En nu kunnen ze moeilijk toegeven dat de grondwet niet goed is. Dat zou een brevet van onvermogen zijn.

Als Nederland op 1 juni 'nee' zegt, dan gaat onze partij drie voorstellen, oftewel amendementen, bepleiten. In één daarvan beschrijven we een rivisieclausule, waarin staat dat we om de vijf jaar een evaluatiemoment willen, met mogelijkheden voor verbetering. Een ander amendement houdt in dat de voorzitter van de Commissie door het parlement gekozen moet worden. Geen achterkamertjespolitiek meer, waar de grote landen de eigen favoriet naar voren schuiven. Het laatste amendement vraagt dat een deel van het parlement door middel van Europese lijsten wordt gekozen.

Het is belangrijk dat we de grondwet afwijzen, omdat anders de bureaucratische machtsstructuur in beton wordt gegoten. De Europese grondwet wordt dan één grote, betonnen fopspeen. Nu kunnen we nog zorgen dat we als klein land wat in de melk hebben te brokkelen. Pas dan kunnen we naar een democratisch Europa."

Verschenen in SP!TS op donderdag 21 april 2005.